Dementia Paralytica, een dilemma

Ik zit met een dilemma. Ik zit gevangen tussen beroepsethiek en journalistiek.                  Het punt is dat ik me afvraag of ik informatie mag geven die interessant is voor de lezer, of moet ik medische zaken achterhouden in verband met de privacy?

Een lastige kwestie. Vanuit mijn werk als Maatschappelijk Werker zeg ik: geen informatie geven over ziektebeelden, diagnoses en opnamen. Maar als journalist/schrijver met als doel levensgeschiedenissen schrijven en de lezer te informeren over personen zeg ik: publiceren.

Waar gaat het om? In het onderzoek over de personen die in ons boek worden beschreven, en die allemaal een ‘link’ hebben met Veldwijk, de psychiatrie dus, kom ik meerdere malen de diagnose Dementia Paralytica tegen. Op zich een diagnose waar je niet zoveel mee hoeft. Echter als je beter geïnformeerd bent en weet wat deze diagnose inhoudt, is het een ander verhaal.

Ik leerde tijdens mijn opleiding dat iemand met Dementia Paralytica dit vooral te danken heeft aan de geslachtsziekte Syfilis. De omschrijving die ik leerde luidde: ‘hersenaandoening als gevolg van syfilis, met geestelijke aftakeling, gepaard met verschillende lichamelijke stoornissen.’  In het boek ‘Voorlezingen over Ziekenverpleging’ van J. Eduard Stumpf uit 1947 (hij was overigens geneesheer-directeur van het Binnengasthuis te Amsterdam!) staan de meest afgrijselijke afbeeldingen van lijders aan syfilis.

Syfilis

In het leerboek ‘Bij het verplegen van Geestes- en Zenuwzieken’ van Dr. B.C. Hamer (oud geneesheer-directeur Veldwijk) en J.H. Haverkate  uit 1950 lees ik  dat ‘elke lijder aan Dementia Paralytica vroeger besmet is geweest met het syfilisgif’ (…)’.Voor het gebruik van de penicilline in de vijftiger jaren was syfilis dan ook een lastig te behandelen ziekte. Een van de symptomen bij Dementia Paralytica is, naast de lichamelijke klachten zoals verlammingen, de grootheidswaan. Die zien we dan ook terug bij mensen als Idi Amin en Adolf Hitler.

Tegenwoordig is het echter relatief eenvoudig te behandelen waardoor deze diagnose in de moderne leerboeken ook al bijna niet meer voorkomt. Dr. J. Venema, zenuwarts van psychiatrisch ziekenhuis Dennenoord te Zuidlaren schreef in 1966 al in een artikel (in Tijdschrift voor Psychiatrie) dat ‘de rol van de dementia paralytica in de psychiatrische diagnostiek praktisch uitgespeeld is (…).’ In het boek ‘Moderne Psychiatrie’ van Johan Gullberg, wordt de diagnose dan ook niet eens meer genoemd. Overigens is er wel een hedendaagse variant hierop; dementie ten gevolge van Aids/Hiv.

Maar terugkomend op mijn dilemma;  mag ik nu wel of niet schrijven dat iemand aan Dementia Paralytica heeft geleden? Helpt het mij te weten dat het bekend is dat Idi Amin, Schubert, Al Capone, Guy de Maupassant, Nietzsche, Adolf Hitler, Gaugin, Columbus en nog meer ‘bekenden’ aan deze ziekte leden? Helpt het als we dit alleen schrijven over personen die meer dan honderd jaar geleden overleden zijn? Helpt het als we op internet in de openbaar gemaakte medische status van Theo van Gogh (de broer van Vincent en Willemien) kunnen lezen dat hij ook leed aan Dementia Paralytica?

Ik ben er voorlopig nog niet uit en stoei dus maar even verder met dit dilemma.                Het resultaat van onze keuze kunt u vanaf eind maart zelf lezen.